فشار خون صبحگاهی چیست و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد؟

به گزارش همشهری آنلاین، گاهی اوقات افراد دچار اختلال در فشار خون خود می‌شوند و افزایش آن را در صبح تجربه می‌کنند که خطر آسیب به مغز، قلب و کلیه‌ها را افزایش می‌دهد.

اگر می‌خواهید بدانید که علت دقیق فشار خون صبحگاهی چیست و چه روش‌هایی برای کنترل آن وجود دارد با ما تا انتهای این مطلب از همشهری آنلاین همراه باشید.

فشار خون صبحگاهی چیست؟

فشار خون را می‌توان بر مبنای فشار خون اندازه‌گیری شده در اوایل صبح و هنگام خواب تعریف کرد. بر این اساس در صورتی که شرایط زیر برای شما صدق می‌کند، به احتمال زیاد فشار خون صبحگاهی دارید:

• متوسط فشار خون صبحگاهی و زمان خواب شما بیشتر از ۱۳۵ میلی‌متر جیوه است.
• تفاوت بین فشار خون صبحگاهی و زمان خواب شما بین ۱۵ تا ۲۰ میلی‌گرم جیوه است.

با توجه به این موارد می‌توان فشار خون صبحگاهی را به دو دسته‌ی کلی مطابق با جدول زیر تقسیم کرد:

علل افزایش فشار خون در صبح

حال که متوجه شدید ماهیت فشار خون صبحگاهی چیست؟ باید دید که چه عواملی میزان فشار خون را در صبح افزایش می‌دهند. تعدادی از دلایل بالقوه بروز فشار خون صبحگاهی به شرح زیر هستند:

مصرف داروهای خاص

برخی از افراد به منظور کنترل فشار خون خود از داروهای ضد فشار استفاده می‌کنند. بر مبنای بررسی انجام شده در سال ۲۰۱۸ فشار خون بالا در صبح می‌تواند نشان‌دهنده مشکل در نوع یا دوز این داروها باشد. با این حساب می‌توان دلیل افزایش فشار خون را به یک یا مجموعه عوامل زیر مرتبط کرد:

• پایین بودن میزان دوز مصرفی؛
• مصرف داروهای کوتاه اثر و میان اثر به جای داروهایی با اثر طولانی‌تر؛
• استفاده از یک داروی ضد فشار خون به جای ترکیبی از داروها؛

در این شرایط در صورت صلاح‌دید پزشک می‌توان داروها را به جای قبل از خواب صبح مصرف کرد یا اینکه دوز روزانه را تقسیم و نیمی از داروها را صبح و نیم دیگر را پیش از خواب مصرف کرد. گاهی اوقات افراد به تغییر کلی در داروها و مصرف نوع دیگری از داروهای فشار خون نیاز دارند که می‌تواند فشار خون آن‌ها را به میزان چشمگیری کاهش دهد.

بیشتر بخوانید: ۱۷ روش سریع و خانگی برای پایین آوردن فشار خون

شرایط پزشکی

شرایط پزشکی افراد هم که در ادامه مورد بررسی قرار گرفته‌اند، می‌تواند احتمال افزایش فشار خون آن‌ها را در صبح افزایش دهد:

• فشار خون درمان نشده؛
• کلسترول بالا؛
• بیماری‌های قلبی- عروقی؛
• لوپوس؛
• بیماری‌های کلیوی؛
• دیابت و آپنه خواب؛
• سندروم کوشینگ و اسکلرودرمی؛

سبک زندگی

با وجود اینکه بخشی از افراد جامعه ممکن است از اهمیت این مسئله غافل باشند، اما سبک زندگی می‌تواند خطر ابتلا به فشار خون را افزایش دهد. برای مثال افرادی که سیگار می‌کشند، مقادیر زیادی الکل مصرف می‌کنند، رژیم غذایی سرشار از نمک و چربی اشباع دارند و در عین حال به ورزش هم بی‌توجه هستند بیشتر از سایرین در معرض فشار خون صبحگاهی قرار دارند.

علائم فشار خون صبحگاهی

فشار خون بالا معمولا علامت قابل توجهی ندارد؛ به همین جهت به نام «قاتل خاموش» هم شناخته می‌شود. با این حال افرادی که دچار این وضعیت هستند ممکن است متوجه علائم زیر شوند:

• درد در قفسه سینه؛
• سرگیجه و سردرد؛
• تنگی نفس و تغییر در وضعیت بینایی؛
• لکه‌های خون در چشم؛
• برافروختگی صورت؛

در بیشتر موارد علائم ذکر شده صرفا زمانی که فشار خون به سطوح بسیار بالا و خطرناک خود می‌رسد، ظاهر می‌شوند. با این حساب زمانی که این علائم را تجربه کردید احتمالا فشار خون شما به ۱۸۰/۱۲۰ یا بالاتر رسیده است. در این شرایط به منظور پیشگیری از حوادث کشنده از قبیل حمله قلبی و سکته مغزی باید هر چه سریع‌تر به سراغ مراقبت‌های پزشکی رفت.

فشار خون صبحگاهی چه عوارضی دارد؟

بیشتر مبتلایان به این وضعیت کنجکاو هستند بدانند که عوارض فشار خون صبحگاهی چیست؟ حقیقت این است که اشخاصی که فشار خون صبحگاهی دارند بیشتر از سایرین در معرض خطر حمله قلبی، سکته مغزی و مرگ ناگهانی در ساعات اولیه صبح قرار می‌گیرند.

با این حساب اگر علائمی مثل سردرد شدید، درد در قفسه سینه و بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن را در صورت یا بازوهای خود احساس کردید، هر چه سریع‌تر با پزشک متخصص تماس بگیرید یا در کوتاه‌ترین زمان ممکن خود را به اورژانس برسانید.

بیشتر بخوانید: برای کنترل فشار خون بالا چه کار کنیم؟ | ۷ توصیه‌ ساده برای کنترل فشار خون

روش اندازه‌گیری فشار خون صبحگاهی

گرفتن فشار خون شرایط ویژه‌ای دارد که لازم است رعایت کنید. برای مثال بین ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت پیش از گرفتن فشار از کشیدن سیگار، فعالیت‌های بدنی و مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار خودداری کنید؛ چرا که میزان فشار خون را افزایش می‌دهند.

علاوه‌براین حتما آستین کوتاه بپوشید یا آستین خود را به صورتی بالا بزنید که به بخش بالایی دست شما فشار وارد نکند. حتما باید پنج دقیقه کاملا ساکت بنشینید و دست خود را روی میز یا تکیه‌گاهی در راستای قلبتان قرار دهید. پس از آن می‌توانید این کار را به راحتی و به کمک فشارسنج‌های دیجیتال انجام دهید.

زمان مناسب برای اندازه‌گیری فشار خون

با وجود اینکه محدودیت زمانی مشخصی برای اندازه‌گیری فشار خون صبحگاهی وجود ندارد متخصصان توصیه می‌کنند که برای رسیدن به نتایج دقیق‌تر این کار یک بار صبح حدود یک ساعت پس از بیدار شدن از خواب و شب یک ساعت پیش از خوابیدن انجام دهید تا بتوانید با مقایسه آن‌ها با یکدیگر وضعیت سلامت خود را از نزدیک و به صورت کاملا دقیق پیگیری کنید.

مدیریت و کاهش فشار خون صبحگاهی

اگر پزشک تشخیص داد که دچار فشار خون صبحگاهی هستید یا اینکه صرفا می‌خواهید از بروز این وضعیت جلوگیری کنید، باید حتما در رژیم غذایی و سبک زندگی خود بازنگری کنید و داروهای تجویز شده را هم به موقع مصرف کنید.

تغییر در سبک زندگی

تغییر در سبک زندگی تاثیر قابل توجهی بر فشار خون صبحگاهی شما خواهد داشت. براین اساس باید یک رژیم غذایی کم‌چربی و غنی از فیبر را دنبال کنید و اگر اضافه وزن جزئی دارید به فکر برطرف کردن آن باشید.

حتما ورزش و فعالیت بدنی منظم را در برنامه خود بگنجانید؛ چرا که یکی از بهترین راهکارها برای کنترل فشار خون به صورت طبیعی به شمار می‌رود و در عین حال وضعیت قلبی و عروقی شما را بهبود می‌بخشد.

بیشتر بخوانید: عواملی که باعث افزایش فشار خون می‌شوند | فشار خون بالا چند است ؟ | علامت فشار خون بالا را بشناسید

مدیریت استرس

استرس مزمن به صورت مستقیم بر میزان فشار خون تاثیر می‌گذارد و منجر به افزایش آن می‌شود؛ با این حساب با مدیریت موثر استرس می‌توان به کاهش اثرات منفی ناشی از آن کمک و به این شکل سلامت بیشتر قلب و عروق را هم تضمین کرد. تکنیک‌های متعددی به منظور مدیریت استرس وجود دارند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توانیم به روان‌درمانی، تمرین‌های تنفسی، مدیتیشن و فعالیت بدنی اشاره کنیم.

تنظیم مصرف داروها

اگر در حال حاضر به دلیل فشار خون بالا دارو مصرف می‌کنید، باید بدانید که زمان مصرف آن‌ها تاثیر زیادی روی کنترل فشار خون شما دارد. همان‌طور که در قسمت‌های قبل هم به آن پرداختیم گروهی از داروها در صورت استفاده در صبح می‌توانند بیشترین تاثیر را داشته باشند یا بالعکس که مشخص کردن آن به عهده پزشک معالج قرار دارد.

اهمیت مشاوره پزشکی

مراجعه به پزشک و پیگیری راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های او می‌تواند از بحرانی شدن سلامت شما و بروز وضعیت‌های جدی نظیر سکته به میزان گسترده جلوگیری کند. علاوه‌براین پزشک با اطلاع از عوارض جانبی هر دارو و تداخلات دارویی رایج تلاش می‌کند تا بهترین برنامه درمانی را در اختیار بیمار قرار دهد و به این شکل آن‌ها را از هرگونه تغییر لازم در روند درمان مطلع کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

همان‌طور که اشاره کردیم فشار خون بالا معمولا علامت خاصی ندارد؛ با این حال اگر یکی از نشانه‌های معرفی شده را تجربه کردید لازم است به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید تا وضعیت شما را به دقت بررسی و در صورت نیاز دارو درمانی را آغاز کند.

از آنجایی که فشار خون بالا بسیار خطرناک است، حتما از سنین نوجوانی و جوانی به ویژه اگر سابقه خانوادگی فشار خون بالا دارید فشار خود را به صورت مرتبط چک کنید؛ چرا که عوارض ناشی از این وضعیت می‌تواند تا پایان عمر همراه شما باشد.

سخن آخر

فشار خون صبحگاهی و در مجموع فشار خون بالا بیماری خطرناکی است که به پیگیری‌ و مدیریت دقیق نیاز دارد. اگر می‌خواهید احتمال ابتلا خود را به این وضعیت کاهش دهید، حتما ورزش و فعالیت بدنی را جدی بگیرید و ضمن تغییر در سبک زندگی، پیگیری یک رژیم غذایی سالم را در نظر داشته باشید؛ علاوه‌براین حتما تلاش کنید به روش‌های مختلف بدن خود را از شر عوارض استرس مزمن کار و زندگی نجات دهید و آرامش را به آن هدیه دهید.