روغن مناسب غذای سالم با خانواده سالم

به گزارش خبرگزاری سلامت (طبنا) گیلان: به نقل از تسنیم، تغذیه سالم یکی از مهم‌ترین عوامل در حفظ سلامت و بهبود کیفیت زندگی است و انتخاب روغن مناسب یکی از جنبه‌های کلیدی در دستیابی به تغذیه سالم محسوب می‌شود. 

روغن‌ها نقش مهمی در رژیم غذایی دارند، زیرا منبع اصلی اسیدهای چرب ضروری و ویتامین‌های محلول در چربی هستند، اما همه روغن‌ها به یک اندازه سالم نیستند و انتخاب روغن مناسب می‌تواند به کاهش خطر بیماری‌های قلبی، کنترل وزن و بهبود سلامت کلی کمک کند، روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون، روغن کانولا و روغن آووکادو به دلیل داشتن چربی‌های غیر اشباع و فواید سلامتی مرتبط با آن‌ها، گزینه‌های بهتری نسبت به روغن‌های حاوی چربی‌های اشباع و ترانس هستند.  

البته به این نکته باید توجه کنیم که تغذیه سالم نه تنها بر سلامت جسمانی بلکه بر سلامت روانی و کیفیت زندگی نیز تأثیر مثبت دارد و انتخاب‌های غذایی هوشمندانه می‌تواند به ایجاد عادات سالم در خانواده و نسل‌های آینده کمک کند. 

20 آذر سال 1394 شهر رشت، به طور رسمی از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی یونسکو به عنوان «شهر خلاق خوراک شناسی» انتخاب و در فهرست شبکه شهرهای خلاق یونسکو ثبت شد. 

یونسکو بهره برداری از منابع محلی، به ویژه گونه‌های مختلف ماهی و محصولات فصل، غذا به عنوان عاملی برای حفاظت و ترویج میراث فرهنگی، دنبال کردن روش‌های پخت قدیمی و استفاده از ظروف و روش‌های پخت و پز منحصر به فرد را از جمله عوامل انتخاب شهر رشت به عنوان شهر خلاق خوراکی‌ها عنوان کرد.

 *تغذیه سالم؛ چالش رشت شهر خلاق خوراک 

سید محمود رضوانی معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان  با اشاره به شعار امسال «تغذیه سالم با شعار روغن مناسب غذای سالم با خانواده سالم»، بر اهمیت تغذیه سالم در سلامت خانواده‌ها تاکید کرد. وی با اشاره به برگزاری رویداد «خوراکی پارادایس» در رشت، این پرسش را مطرح کرد که آیا برازنده «رشت، شهر خلاق خوراک» است که عنوان چاق‌ترین استان و شهر را یدک بکشد؟ 

رضوانی با بیان اینکه شهرت خوراکی‌های گیلان نباید به قیمت افزایش بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت، فشار خون و بیماری‌های قلبی و عروقی تمام شود، خواستار توجه ویژه به کاهش مصرف چربی، نمک و شیرینی در غذاهای محلی شد، وی  اضافه کرد که اگر این شهر با عنوان “شهر خلاق خوراک” منجر به داشتن چاق‌ترین استان و شهر شود، این برند دیگر ارزشمند نخواهد بود،‌ این برند نمی‌تواند برند خوبی تلقی شود.

وی افزود که این برند زمانی ارزشمند خواهد بود که بتوانیم چربی‌ها و نمک‌ها را کاهش داده و میزان چاقی استان را کم کنیم و در این صورت، برند می‌تواند به عنوان یک برند خوب و ماندگار حفظ شود.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان با اشاره به کاهش چشمگیر مرگ و میر ناشی از بیماری‌های واگیر در دو دهه اخیر، بیماری‌های غیرواگیر را عامل اصلی مرگ و میر در استان گیلان معرفی کرد و افزود: 85 درصد از این مرگ و میرها به دلیل بیماری‌های قلبی و عروقی است که ریشه در  عوامل تغذیه‌ای مانند دیابت، فشار خون و الگوی غذایی ناسالم دارد.  

 *عادت‌های غذایی ناسالم، معضلی ریشه دار  

در جامعه امروز ما، تغییر عادات غذاییِ نادرست، موضوعی زمان‌بر و نیازمند تلاش جمعی است و همانطور که در گذشته شاهد عادی شدن سیگار کشیدن در فضاهای عمومی مانند تاکسی و اتوبوس بودیم و با گذشت زمان و فرهنگ‌سازی، این عادت نامناسب  کمرنگ شد، اصلاح الگوی مصرف مواد غذایی نیز نیازمند صبر و برنامه‌ریزی دقیق است.  

اگرچه در سال‌های اخیر شاهد پیشرفت‌هایی در زمینه جایگزینی روغن‌های جامد با روغن‌های مایع و نیمه مایع بوده‌ایم، اما این دستاورد به معنای پایان راه نیست و متاسفانه آمارها نشان می‌دهد که هنوز با استانداردهای مطلوب فاصله داریم.  

به گفته معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان، این استان با 41 درصد کلسترول بالا در صدر استان‌های کشور قرار دارد و این آمار نگران‌کننده به این معناست که بیش از 40 درصد جمعیت استان از کلسترول بالای 200 رنج می‌برند، همچنین، 43 درصد از مردم گیلان با مشکل تری‌گلیسیرید بالا و 43.5 درصد نیز با فشار خون بالا دست و پنجه نرم می‌کنند که این استان را در رتبه اول کشور قرار داده است.  

چاقی و اضافه وزن،  معضل دیگری است که 71 درصد مردم استان را درگیر کرده است و مقابله با این چالش نیازمند برنامه‌ریزی بلند مدت و عزم جدی است.  

از سال 1389 تاکنون، شعارها و پویش‌های متعددی با هدف اصلاح الگوی تغذیه، کاهش وزن، احیای غذاهای سنتی و ملی و غیره اجرا شده است،  کاهش مصرف چربی، نمک، روغن و قند از جمله مواردی هستند که در این برنامه‌ها مورد توجه قرار گرفته‌اند.  

رضوانی می‌گوید که ضروری است که از همین امروز، مصرف غذای سالم و کم نمک را در اولویت قرار داده و به طور مداوم بر شعار «حال خوب با وزن مناسب»  تاکید کنیم. فراموش نکنیم که مصرف لبنیات  نیز باید  به عنوان یک عادت سالم در برنامه غذایی روزانه  گنجانده شود.  

 *روغن سالم در تغذیه: ضرورتی انکارناپذیر 

وی، با اشاره به تغییر الگوی زندگی از گذشته تا کنون، گفت: در گذشته، فعالیت بدنی زیاد و سبک زندگی پرتحرک، به طور طبیعی باعث حذف روغن اضافی از بدن می‌شد، امروز اما زندگی ماشینی و کم‌تحرک،  در کنار مصرف بی‌رویه روغن‌های ناسالم، سلامت جامعه را به خطر انداخته است. 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان، در خصوص انواع روغن و فرهنگ‌سازی مصرف آن، توضیح داد:  روغن‌ها به سه دسته جامد (مانند روغن دنبه، کره و روغن حیوانی)، نیمه‌جامد (مانند روغن نباتی حلبی) و مایع تقسیم می‌شوند. روغن‌های مایع، بخش عمده روغن مصرفی ما را تشکیل می‌دهند و به دو دسته روغن مایع معمولی (مانند آفتابگردان، ذرت، سویا و سبوس برنج) و روغن مخصوص سرخ کردن عمیق تقسیم می‌شوند. روغن آفتابگردان، پرمصرف‌ترین روغن مایع در کشور است. 

رضوانی گفت که مصرف بیش از حد اسیدهای چرب امگا 6 موجود در روغن آفتابگردان، می‌تواند باعث بروز التهاب در بدن شود و با تأکید بر اهمیت انتخاب روغن مناسب در سبد غذایی خانواده‌ها،  مصرف روغن‌های مایع معمولی (مانند آفتابگردان و ذرت) به همراه روغن زیتون و استفاده از روغن‌های مایع مخلوط با کانولا را به عنوان 2 راهکار پیشنهاد داد. 

روغن کانولا یا کلزا Canola oil نوعی روغن گیاهی با خواص درمانی فراوان می‌باشد. این روغن از دانه‌های گیاه کانولا که گونه‌ای اصلاح شده از کلزا با اسید اروسیک پایین است، گرفته می‌شود.  کانولا به دلیل طعم خنثی، نقطه دود بالا و چربی‌های غیراشباع و امگا 3 در آشپزی و پخت و پز جایگاه ویژه‌ای یافته است. 

تغذیه سالم تاثیرات زیادی بر بدن دارد که شامل بهبود عملکرد سیستم ایمنی، افزایش انرژی، حفظ وزن مناسب، بهبود عملکرد مغز و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن می‌شود. مصرف مواد غذایی متنوع و متعادل که شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های کم‌چرب و چربی‌های سالم باشد، می‌تواند به بهبود سلامت کلی بدن کمک کند،‌ بنابراین، انتخاب یک رژیم غذایی سالم و متعادل نه تنها به بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند طول عمر را نیز افزایش دهد.